Mae Planning Solutions Consulting ar hyn o bryd yn cynorthwyo Awdurdod Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog (Bannau Brycheiniog) i benderfynu sut y gellir bwrw ymlaen â’r cynigion i ehangu’r Geoparc o fewn bwrdeistref sirol Castell-nedd Port Talbot mewn sgwrs â buddiannau lleol. Os oes gennych ddiddordeb, cysylltwch â Swyddog Datblygu’r Geoparc yn y lle cyntaf.
Mae’r cynigion (ar 18 Hydref 2024) yn rhagweld y bydd rhannau o’r cymunedau canlynol yn cael eu cynnwys mewn Geoparc estynedig:
- Gwaun-cae-gurwen
- Cwmllynfell
- Onllwyn
- Glyn-nedd
- Blaengwrach

Yn yr ardal rhwng Ystradgynlais a Glanaman, mae llain o wlad wedi’i chynnig i’w chynnwys mewn Geoparc estynedig ond mae wedi’i rannu’n gymhleth rhwng Powys, Sir Gaerfyrddin a Chastell-nedd Port Talbot. Byddai’r ardaloedd bach sydd o fewn CNPT ond yn cael eu hystyried ar gyfer eu cynnwys pe bai’r rhannau o gymunedau Cwarter Bach a Chwmaman (y ddau yn Sir Gaerfyrddin) yn y canol hefyd yn cael eu cynnwys yn yr ardal estynedig, fel arall byddai rhannau CNPT yn ‘ynysoedd’ ar wahân i’r brif ran o’r Geoparc.

Mae nodweddion o ddiddordeb i’r Geoparc yn ardal CNPT yn cynnwys (ond nid ydynt o reidrwydd yn gyfyngedig i):
- Llwybr Rhwydwaith Beicio Cenedlaethol 437
- Mynediad cyhoeddus arall e.e. rhwydwaith hawliau tramwy, tir mynediad
- Gwarchodfeydd natur a thir arall sy’n cael ei warchod oherwydd ei fywyd gwyllt a’i gynefinoedd
- Olion Rhufeinig i’r gogledd o Banwen
- Olion diwydiannol yng ngheunant isaf Nedd Fechan
- Seilwaith trafnidiaeth ddiwydiannol yn ardal Glyn-nedd e.e. Camlas Nedd a thramffyrdd cysylltiol
- Gwaith Haearn Venallt
- SoDdGA daearegol Cwm Gwrelych
- Llyn Fach (peiran rhewlifol mewn sgarp maes glo)
Mae pob un o’r uchod yn cyfrannu rhywbeth at dreftadaeth naturiol a diwylliannol yr ardal hon. Fodd bynnag, mae sôn am unrhyw safle yn y rhestr hon heb ragfarn i dirfeddianwyr ac eraill sydd â diddordeb o unrhyw fath. Nid yw cynnwys o fewn Geoparc estynedig yn dod ag unrhyw fynediad cyhoeddus (neu reolaethau) ychwanegol i unrhyw safle penodol ac eithrio lle mae pawb sydd â diddordeb yn cytuno ar hynny.